Vitaminler

meyve

 

HER VİTAMİNİN KENDİNE ÖZGÜ GÖREVLERİ VARDIR.

BU YÜZDEN SEBZE VE MEYVE TÜKETİMİNDE ÇEŞİTLİLİK ÇOK ÖNEMLİDİR…

 

DİLERSEN VİTAMİNLERİN KAYNAKLARINI KISA KISA YAZDIM, AŞAĞIDA BULABİLİRSİN..

 

Vitaminler, yağda eriyen ve suda eriyen vitaminler olarak ikiye ayrılmaktadır. Kısaca ADEK vitaminleri olarak bilinenler yağda erirler ve ortamda yağ olmadan vücutta kullanılamazlar. B grubu vitaminleri, C vitamini ve diğer vitaminler ise suda erir ve tüketimlerinde beraberinde yağ olmasa da vücutta kullanılır ve fazlası vücuttan atılır. Dikkat edilmesi gereken nokta yağda eriyen vitaminlerin bazıları vücuttan atılamaz bu yüzden fazlası toksik etki yapar.

 

YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER

A VİTAMİNİ

Kaynakları:

Hayvansal: süt ve süt yağı, yumurta sarısı
Bitkisel: Sarı-turuncu ve yeşil sebze-meyveler

 

En önemli görevleri:

  • Gözün değişik ışık durumlarında görebilmesi.
  • Deri ve organları saran epitel dokunun bütünlüğü.
  • Embriyonik gelişim (beyin, omurga, gözler, kalp, kulaklar vb)
  • Bağışıklık sistemde işlevlerin sürekliliği.
  • Demir metabolizması ve tiroid hormonları çalışması.

 

D VİTAMİNİ

Kaynakları:

Balık yağı dışındaki doğal yiyeceklerde az bulunur.
Güneş ışığı iyi bir kaynaktır.

 

D vitamininin en kötü özelliği, vücutta DEPOLANMAZ.

  • Güneş ışığını kullanılabilmesi için derinin güneşte 15-30 dakika durması gerekir. Vücutta 7-dehidrokolesterolün yaklaşık %15’i kolekalsiferole dönüşür. Emilebilmesi için aktif forma gelmesi gerekir. Güneş ışınları ile D vitamini KC ve böbrek tarafından aktif duruma getirilir. Böbreklerin bozulması durumunda D vitamini yetersizliği dönüşüm yetersizliğinden kaynaklanır.
  • En önemli görevi kalsiyum metabolizmasını düzenler. Kalsiyum (Ca) azalınca PTH (paratiroid hormon), Böbreklerde D vitamini sentezi hızlandırır  ve barsaklardan Ca kana taşınır. Kemik ve dişlerin sertleşmesini sağlar.

 

E VİTAMİNİ  

Kaynakları:

Bitkisel: Yeşil yapraklı bitkiler, yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem vb) ve bunlardan elde edilen yağlar, tahıl taneleri, kurubaklagiller

Hayvansal: Et, yumurta ve balıkta da az

  • Doymamış yağ asitlerinin oksidasyonunu önler.
    Hücre zarı dayanıklılığını artırır ve normal görevini yapmasına yardımcı olur.

 

K VİTAMİNİ

Kaynakları:

Ispanak ve benzeri yeşil yapraklı sebzeler, bitkiler, kahve, çay, balık, kurubaklagiller.

  • Kan pıhtılaşma etmeninin yapımında kullanılır bu yüzden kan pıhtılaşmasında görevlidir.

 

SUDA ERİYEN VİTAMİNLER

C VİTAMİNİ

Ülkemizde her mevsimde bir miktar C vitamini kaynağı sebze-meyve bulunur.

 

Kaynakları:

Yeşil sebzeler, turunçgiller, domates, maydanoz, kabuğuyla haşlanmış patates.

 

  • Vücuda alındıktan birkaç saat sonra ince barsaklardan emilir. Besinlerle alınan C vitamini saf olarak alınandan daha kolay emilir.
  • Hücrenin normal çalışması, bağ dokularından kollajen sentezi, kılcal kan damarlarının kuvvetli olmasında etkindir. Enfeksiyonda beyaz kan hücrelerinde C vit düzeyi düşer bu yüzden makrofaj gücü azalır. Bağışıklık öğelerini (IgA, IgM vb) artırır.
  • Steroid hormonların sentezinde görev alır. Demir, kalsiyum, tiamin (B₁), riboflavin (B₂), folik asit, pantotenik asit, A ve E vit emilimi ve kullanımını sağlar.
  • Toksik öğelerin etkisini azaltır. Nitritlerin kanserojenlere dönüşümünü önler.
  • Gözde yoğun olarak bulunur. Güneş ışınından ve katarakttan korur.

 

B VİTAMİNLERİ

B grubu vitaminlerini daha yakından tanırsak;

B – Tiamin
B – Riboflavin
B – Niasin
B – Pantotenik Asit
B – Piridoksin
B₁₂ – Siyanoobalamin
Bᴛ – Karnitin
Biotin

 

B – TİAMİN

Kaynakları:

Bitki tohumları
Tohumların dış kısımlarında ve embriyolarında, endosperm kısmından daha yoğun bulunur.
Mayalarda tiamin bulunduğundan mayalı ekmek daha çok tiamin içerir.
Bulgurda vitamin kaybı olmaz çünkü buğday taneleri kaynatılırken suya geçen tiamin tanenin iç kısmına kadar emilir.

 

B – RİBOFLAVİN

Kaynakları:

Et, süt ve yumurta gibi hayvansal proteinler
Yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagil ve maya.

 

B – NİASİN

Kaynakları:

Kahve iyi kaynaktır.
Mayalı ekmek mayasız ekmekten daha çok niasin sağlar.
Bulgur ve kurubaklagiller iyi kaynaktır. Tahıllarda biyoyararlılığı düşüktür.

 

B – PANTOTENİK ASİT

Kaynakları:

Bütün besinler

 

B – PİRİDOKSİN

Kaynakları:

Sakatat, kırmızı et.
Yeşil yapraklı sebzeler, patates, tam buğday unu, bulgur.
Kuru meyveler.

Bitkisel besinler suda pişirilip pişme suyu dökülürse kayıp gerçekleşir.
Sütün pastörize edilmesi kayıp yaratmaz ancak sütü kaynatmak kayba neden olur.

 

B₁₂ – SİYANOKOBALAMİN

Kaynakları:

Hayvansal kaynaklı bütün besinler
Izgara etlerde sıcaklık ve damlayan su ile kayıpolur.
Sütlere uygulanan pastörize ve UHT  işlemi ile kayıp.

 

Bᴛ – KARNİTİN

Kaynakları:

Hayvansal kaynaklı besinler.

 

BİOTİN

Kaynakları:

Bütün besinler

 

FOLİK ASİT

Kaynakları:

Karaciğer, diğer organ etleri.
Kurubaklagiller.
Yeşil yapraklı sebzeler.
Mayalandırma-Yoğurt

 

KOLİN

Kaynakları:

Fosfolipit bulunan besinlerde yoğundur.
Yumurta sarısı, süt, sakatat, buğday özü.
Kurubaklagiller, tahıllar.

 

 İNOSİTOL

Kaynakları:

Fosfolipit bulunan besinlerde yoğundur.
Yumurta sarısı, süt, sakatat, buğday özü.
Kurubaklagiller, tahıllar.

Bir yanıt yazın

E-Posta adresiniz paylaşılmayacaktır.

You may use these <abbr title="HyperText Markup Language">HTML</abbr> tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

*

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.